куәландырып отыр. Осыдан барып илеу әдісін (комплексті) жинақталған түрде қарастырады. Қазіргі таңда, біздің өндірістерде үлтандық былғарыны өндірудің дүниежүзіндегі ең қысқа жолы колданылып жүр. Хромтанидті және алюмосинтанды қосылыстарды қолданып илеу әдісі МЕСТ+те қарастырылған. Біриеше жылдар ішінде БӨҒЗИ -да, өңдеу әдісінен тәуелді ретте үлтандық былғарының тозуға түрақтылығы мен басқа да пайдалану қасиеттерін мақсатқа сай салыстыру негізінде көптеген тексерістер жүргізілген. Былғарыны тексерудің әртүрлі әдістері мен әртүрлі бағалау әдістері абсолют, дәл ұлғаюы бойынша нәтижелерді салыстыруды қиындатады және кейбір жағдайда салыстырмалы берілгендермен шектелуге ғана тура келеді. Хромды былғарыныц қасиеттері Іс-тәжірибеде байқағанымыздай, хромды былғары тозуға түрақтылығымен, хромтанидті және танидті былғарылардан жоғары орында тұр. Бұл арнайы тексерістер нәтижесінде дәлелденген. Илеудің негізгі эффекті жаңа теорияларға сай, илеу молекулалары бар коллагеннің майда қүрылысты элементтері арасындағы байланыспен шарттастырылған. Хромды қосылыстарды илеу кезінде, полипептидті шынжырлар арасында берік, аралық байланыстар пайда болады. Бүл байланыс, хромды былғарының механикалық және термиялық әсерлерге түрақтылығын анықтайды. Хромды былғарының кұрылысында шынжыраралық байланыстың үлкен беріктігі, дәлірек айтсақ жоғары ылғалтұрақтылық үлтанды былғарының жоғарғы тозу түрақтылығын шарггастырады. Хромды былғарыны суға салған кездегі оның механикалық әсерлерге түрақтылығы, танидті және хромтанидті былғарыға қарағаида төмендейді, ал серпінділігі жоғарылайды. Былғарынын ылғал кезіндегі жеңіл қасиетгеріне оның құрамындағы хром түздары өте үлкен эсер етеді. 27-суретте 1000кгс/см2-қа дейін сығу кезіндегі дымқыл былғарының өз қүрамындағы хром кышқылынан тәуелділігі көрсетілген. Суретте келтірілген қисықгардан байқар болсақ, хром тұзының құрамы ұлғайған сайын жеңіл турөзгерушілік 2,2%-ға өседі, сонан соң біршама төмендейді, ал жалпы түрөзгерушілік тіптен төмендеп кетеді. 45
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==