IV-ТАРАУ АЯҚ КИ1М ҮСТІНЕ АРНЛЛГАН MATAJIAP ЖӘНЕ ЖАСАНДЫ МАТЕРИАЛДАР А. Аяқ киім үстіне ариалған маталар 1. Маталардың және былғарылардың қасиеттері мен қүрылысындағы негізгі айырмашылық Аяқ киімдік маталар былғарыдан - аяқ киім үстіне арналған негізгі материалдан - тек талшық табиғатымен ғана емес, сондай-ақ олардың тоқылу сипатымен де айрықшаланады. Былғарының құрылысы едәуір кезенде жануарлар терісінің табиғи қасиеттерінен тәуелді. Былғары үшін сияқты, маталар үшін де торлы қүрылыс сипатты болып келеді. Бүл, мысалға, созылу қисықтарының ұқсастығымен сипатталады және матада да, былғарыдағы сияқты торлы құрылыс түрөзгеріске ұшырайтынымен түсіндіріледі. Бұл, былғары талшықтары арасындагы бұрыштардың өзгеруіне немесе матадағы тоға жіптерінің арасындағы бұрыштық өзгеруіне әкеліп соғады. Аяқ киімге арналған маталардың созылу қисықтары дәрежелі тэуелділікпен сипатталады: Е = A « Qn мұндағы Е - ұзару, % A - ұзару коэффициент!, %/кгс Q - кгс ондығындағы күш п - дәреже корсеткіші Көрсетілген жүмыстардыц берілгені бойынша А мәні матаның түрінен тәуелді ретте және түрөзгеріс бағытында 2,0 - 24,5%/кгс шегінде жатыр, дәреже корсеткііпінің п мәні 0,27- 0,77 шегінде. Аяқ киім маталар былғарыдан өзінің механикалық қасиеттері бойынша айрықшаланады. Ажырау кезіндегі толық үзару, тек белек токыма маталарда ғана 7-15% шегінде тербеледі, сондай -ақ кейбір маталарда 30-40%-ға жетеді. Аяқ киім үстіне арналған былғары- 182
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==