4. Сақтау кезіндегі былғары қасиетінің взгеруі Біз білетініміздей, белгіленген шарттарда жылдар өткен сайын былғары тек өзінің біршама негізгі қасиеттерін ғана жаратады. Қазіргі кезде, былғарының белек қасиеттері қавдай да бір аралык уақыгга дайындалғаннан кейін өзгеріп отырады - деген айғақ толассыз болып табылады. Былғарыны сактау, онын ауданы бойынша отыруымен жетектеледі. Алайда аудан бойынша отырудың ұлғаюымен ылғалдың төмендеу арасында толық сәйкестік бакыланбайды. Сактау кезінде былғарының өлшемінің өзгеруі, баска да қасиеттері сияқты, мағыналы кезенде былғарының түрімен және оның өңделу әдісімен анықталады. Мысалы, юфтінің үш жыл сақталғаннан кейінгі аудан бойынша отыруы 4,1-7,0% шегінде тербеледі. Былғарының қалыңдығының өзгеруі (юфтілі жоне ұлтандық) көп уақыт бойы сақтау кезінде бірлік бағытқа ие емес. Тартылу және созылу кезіндегі беріктіктің өзгеруі 2-3 жыл сақталуда. Көптеген былғарыларда тәжірибе қателігініц шегінде тербеледі. Былғарыны сақтау кезінде оның жеңіл касиеттері өзгереді - созылу кезіндегі иластикалық түрөзгерісі төмендейді. Юфтінің көптеген тексерілген түрлерінде бетгік қабаттың беріктігі біршама төмендейді. Және гигротермиялык тұрақтылығының төмендеу тенденциясы бақыланады. Былғарыны сакгау кезінде оның кейбір құрамдарыныц өзгеруі бақыланады: сумен жуылғыш құрамы және майландырғыш запар құрамы төмендейді, малмалар қүрамы өзгереді. Бұл өзгерістердіц үдемелілігі былғарыны өңдеу әдісінен тәуелді. Хромтанидті және танидті былғарыларда сактау кезінде байланысқан илеу қоспаларының құрамы үлғаяды демек, процесінің нәтижесі ретінде қарастыруға болатын илеу жоғарылайды. Ауаныц қатынасты ылғалдылығының температурасынын жоғарылауы мен созылу кезіндегі ұзару және беріктік шегінің төмендеу жылдамдығы ұлғаяды, кейбір жүргізілген жұмыстар бойынша былғарыны сақтау кезіндс қайнау температурасының төмендеуі бакыланған. Көрсетілген жүмыстың берілгендерімен келісе отырып, хромды термо-тұракты былғары хромтанидті аяқ киімдерге арналған юфтіге қарағанда, сактауға тұрақтырақ болып келетінін байқаймыз. 156
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==