Былғарыдан жасалған бұйымдар материалдарын танудың зертханалық практикумы / И. К. Мараджапов.

Тәжірибелі киюдегі тексерістер, сондай-ақ хромды аяқ киімдердің тозуын әркезде бақылау, хромды былғарының қызмет ету мерзімі, аяқ киім асты бөлігінің қызмет ету мерзімін жоғарылататынын дәлелдейді, әсіресе былғары ұлтандікі. Қолданылатын былғарылардың қасиетінен және түрінен тэуелді ретте, киюшілер категориясы және хромды аяқ киім үстінің қызмет ету мерзімінің шартгары 6-12 ай шегінде байқалады, ол кейде одан да көп қызмет ету мерзіміне қарай ірі қарамал терісінен хромды иленген былғарыны қолдана отырып, дайындалған аяқ киімдерде ажыратылады: бұзау-тана; ешкінің жұмсак терісі (шевро) өзінің шамалы тозу шыдамдылығымен ажыратылады. Ешкі терісінен жасалған үстіңгі беліктің қызмет ету мерзімі, ережеге сай, көрсетілген былғарының үстіне Караганда төменірек. Алайда хромды былғарының қызмет ету мерзімі, сипаты жәие ақаулардың орналасуы, пайдалану өнімділігін шартгастыратын бірнеше кезеңге дейін, аяк-киім тобынан және түрінен тәуелді. Бұл 51-кестеде келтірілген БОӨҒЗИ берілгендерінен дәлелденеді. Кестеде берілгендердің нәтижесімен келісе отырып, ешкі терісінен жасалған әйелдер аяк-киімінің негізгі ақауы - олар бетгік қабатгардың қажуы (95-130) күннен кейін пайда болады. Жоғарғы бөлігі ешкі терісінен жасалған балалар аяқ киімдерінде де қысқа мерзімнін өзінде-ақ бетгік қабаттың сыдырылуы және сырғыма ақаулар найда болады. Ірі кара мал терісінен жасалған былгары және ешкі терісінен жасалған балалар аяқ киімінің үстіңгі тозу шыдамдылығын салыстыру, үсті ешкі терісінен жасалған аяқ киімдердің беттік қабатынын сырылуын дәлелдейді. Әйелдер аяқ киімдерінде кері құбылыс бақыланады, яғни, беттік қабат ақауларының көбі және хромды былғарының ақауларының түгелдігі бақыланады. Бүл жағдай, ешкі терісінен негізінде әсем әйелдер аяқ киімдерін дайындайды және ол пайдалану кезіндегі өнімді тозуға үшырасады. Ірі кара мал терісінен өңделген хромды былғарылардың тесіп өткен ақауларының көбі карқынды киюдегі кедергіге ұшырайтын мектеп және балалар аяқ киімінде бақыланады. Осыдан барып, тозғыштықтың үдемелілігі, киюшінің ұл немесе қыз екендігіне тәуелді, 52-кестенің берілгендерімен келісе отырып, байқасак, ерлсрдің киген аяқ-киімдері үсті бөлігі тесіліп тозылады және олардың кызмет ету мерзімі темен. 126

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==